Voor recente artikelen, zie: de Bezieling
De traditie ligt voor ons
De christelijke traditie is als een collectief geheugen bij ons zoeken naar spiritualiteit en zin. Geloof draait niet om regels, instituties, gezag of overtuigingen, maar om inspiratie en kracht voor het leven van alledag. Daar dringt het geloof zich op. (Lees verder)
Waar wringt het tussen de moderne christen en de nieuwe spiritueel?
Moderne theologen hebben veel moeite gedaan om het christelijk geloof aan de moderne cultuur aan te passen. Maar daarmee leidt het moderne – progressieve en vrijzinnige – christendom ook aan de kwaal van de moderniteit: metafysische bloedarmoede. De nieuwe spiritueel heeft daar geen last aan. Die veegt met één soevereine zwaai drie eeuwen religiekritiek van tafel. (Lees verder)
Wetenschap en religie: spannend of spanningsvol?
Religie en wetenschap bestrijken verschillende levensdomeinen. Daarom alleen al kunnen ze principieel niet met elkaar in conflict komen. Maar spreken beide dan niet over de ene werkelijkheid? Wat impliceert dit? Het online tijdschrift Volonté Général publiceerde over deze kwestie een debat. Lees hier de korte inleiding daarop. (Lees verder)
Afscheid van Benedictus paus XVI: “Pathologie van de religie is de gevaarlijkste uitwas van de menselijke geest”
Van aanspreektitel tot kleur van zijn schoenen. Geen detail van de aftredende paus Benedictus XVI bleef onbesproken de laatste weken. Maar wat was nu de inhoud van zijn denken? Een klein intellectueel uitgeleide van een paus die – hoe paradoxaal – pleitte voor godsdienstkritiek, terwijl het geseculariseerde Westen hem dat verweet. (Lees verder)
Het ‘andere weten’ van de negatieve theologie. “Zolang jij spreekt, zwijgt God”
Waarom is spiritualiteit zo populair? Kan het te maken hebben met de zoektocht naar een andere kijk op het leven? De traditie van de negatieve theologie is vertrouwd met een ‘ander weten’, een weten dat het ik-perspectief doorbreekt. (Lees verder)
De paradoxale intuïtie van het ietsisme. Het niets als onze thuishaven
Ietsisten worden vaak voor lauwe gelovigen versleten die niets willen weten van een persoonlijke God. Maar goed beschouwd gaat in het ietsisme een cultuurkritische kracht schuil: een verzet tegen de moderne onmacht om de zin van het leven radicaal te doordenken. (Lees verder)
De zeggingskracht van het godsbewijs. “Hallo, ik ben er niet”
Godsbewijzen klinken menigeen als belachelijk, zo niet ergerniswekkend in de oren. Gods bestaan is noch te bewijzen noch te weerleggen, daar lijken gelovigen en ongelovigen het over eens. Maar is dat wel zo? Valt er over het al dan niet bestaan van God dan niet te argumenteren? Tijd om eens te kijken naar wat de traditionele godsbewijzen ons te vertellen hebben. (Lees verder)
Ruim baan voor de critici: Samen op de bres? Nee dank u!
Staat religie onder druk in onze samenleving? Of geniet Nederland juist een grote mate van godsdienstvrijheid? Of is beide het geval? Een ding is zeker: godsdienstvrijheid en godsdienstkritiek horen bij elkaar, want zin en onzin lopen in religie makkelijk dooreen. Een beetje argwaan tegenover wat heilig heet, kan nooit kwaad. (Lees verder)
Hoe vrij is de vrijheid van meningsuiting. Pal voor het vrije woord
Door de Deense cartoonrel, die maar langzaam wilde luwen, stond het recht op vrije meningsuiting weer eens op de agenda. Voor de een een principe van de hoogste orde, voor de ander mag het wel een onsje minder. Opvallend: onder die laatste groep bevinden zich nogal wat christenen. Wat staat op het spel? Een pleidooi voor het vrije woord. (Lees verder)
De scheiding van kerk en theologie. Emancipatie op godgeleerd erf
Theologie, opgevat als geloofsverheldering, is nauw verbonden met een concrete geloofsgemeenschap. Maar is het daarom ook nodig dat synodes en bisschoppen beslissingsmacht hebben op het terrein van de wetenschappelijke theologie? Dat is onnodig en ongewenst. Sterker nog: ook de kerken zijn gebaat bij een zelfstandige theologie. (Lees verder)
De geest van Sartre: ‘God aanvaarden is de mens miskennen’
Waar God is, kan de mens niet zijn. Zelfbewuste verantwoordelijkheid, dat was de positieve kracht die van het denken van Sartre uitging. Honderd jaar geleden (21 juni 1905) werd hij geboren, 25 jaar geleden overleed hij. Zijn denkbeelden heten verouderd. Maar zijn gedachte over de mens als ultieme betekenisgever is nog steeds springlevend; en niet alleen onder atheïsten. (Lees verder)
Scheiding geloof en rede leidt tot ongelukken. Paus laat keizer buikspreken
Heeft de paus zich ‘versproken’ toen hij in Regensburg de middeleeuwse keizer Manuel II Palaelogos citeerde die de islam uitmaakte voor een godsdienst van het zwaard? Of was dat opvallende citaat een aandachtstrekker voor een belangrijkere boodschap: geloof en rede zijn ondeelbaar. (Lees verder)
Geloven na de tsunami: Nu even liever geen Schepper-God
Naast spontane ontzetting schokt een catastrofe ook het geloof. Hoe kan een God ‘die ertoe doet’ bestaan in een wereld die zoveel ellende en rampspoed voortbrengt? Het doet je minstens ook even beseffen wat God allemaal niet is en niet kan. (Lees verder)
God denken: geloof zonder rede is fictie
Terwijl columnisten en intellectuelen er geen been in zien om gelovigen voor achterlijk te verklaren, beroepen gelovigen zich steeds vaker op gevoel, beleving en verbeelding. Is de redelijkheid uit het geloof verdwenen? Of bestaat er een denken dat nog wel ooit bij God uitkomt? (Lees verder)