Gemis aan gemeenschappelijke woorden voor het ultieme

Kerst met twee puberzonen is geen eenvoudige zaak. Kerstdiner en bezoek aan opa en oma op eerste kerstdag zijn uit onderhandeld, maar de nachtmis met koffietafel nadien… Ach, het was zo gezellig, vroeger.

Gelukkig is daar de alternatieve kerstviering Wintervuur, waar wij ouders terecht kunnen voor een avondvullend programma, zodat we niet met het lege-nestsyndroom alleen achter hoeven te blijven bij kerstboom en stal.

Wintervuur, in het Tilburgse theater De Nwe Vorst, wordt voor de tweede maal georganiseerd door het Wereldpodium en het Huis van de Wereld en presenteert zich als “een sfeervolle ontmoetingsavond rond persoonlijke verhalen van migranten. Tussen oplaaiende vuurkorven en wereldmuziek treffen migranten, vluchtelingen, asielzoekers, expats en oorspronkelijke Tilburgers elkaar in de zalen en kamers van Theater De Nwe Vorst.”

Wintervuur is voor gelovigen en ongelovigen, meldt het programma. Maar is dit ook Kerst?

Het theater loopt goed vol zo tegen achten. Sfeervolle muziek, een mooie ambiance met artistieke uitstraling en dito publiek, een gemêleerd gezelschap, gevarieerd in leeftijd, gemiddeld minstens 10 jaar jonger dan het kerkvolk. Politiek links van het midden schat ik in, dat dan weer wel. Op het programma staan toneel, dans, spel, speeddaten en verhalen van vluchtelingen. Die verhalen; ik moet me er even voor open stellen. Ik geloof het wel dat het moeilijk is als je vlucht uit Congo, China of Iran. Ik weet het wel, van de ellende daar, ver weg. Maar als je de betrokkenen dan ziet, de verhalen persoonlijk worden, boeit het snel en hoor je iets nieuws. Zhimin (Mona) Tang uit een paradijselijk bergdorp in China, gevlucht voor het communisme, is al 16 jaar in Europa. Ze mist haar moeder nog dagelijks. Ze trouwde en kreeg vier kinderen. “De eerste gelukwens die ik per post ontving na de geboorte van mijn eerste kind, was een commerciële felicitatie. Ik heb zo vreselijk moeten huilen.” Alphonse Muambi kampt met gevoelens van lafheid omdat hij vluchtte; zijn vrienden niet. Bij de toen dertienjarige Homayoon Hakimi werden, in de tijd na de Iraanse revolutie, alle tien zijn vingers gebroken voor de ogen van zijn vader. Niet de vader maar de zoon werd gemarteld, om de vader aan het spreken te krijgen. Fijn zo’n revolutie en zo’n nieuw religieus geïnspireerd bewind.

De rapper Othman Aanannaz (Marokkaans, maar tegelijk Tilburgser dan de Tilburgers), vertelt over zijn slordige start als jongvolwassene met diefstal, drugs, gevangenisstraf “en meer van die shit”. Met al zijn ondernemingszin en levenslust had hij geprobeerd snel miljonair te worden, maar was diep in de penarie geraakt, tot hij op een dag een ingeving kreeg. “Ik weet het nog goed, ik liep door de Heuvelstraat en dacht ineens: als ik nou eens gewoon probeerde om normaal te doen.” De weg omhoog was gevonden. Othman is rapper en dichter geworden, hij treedt op op Lowlands en andere festivals. Begin 2012 komt zijn nieuwe dichtbundel en cd uit.

“Kom en warm je aan het houtvuur. Kom en luister naar verhalen”, staat op de uitnodiging en dat doen we. Maar nogmaals, is dit Kerst? Het is cultuur, persoonlijk, warm, open en gastvrij, het gaat over zingeving (en niet over politiek zoals enkele decennia geleden gebruikelijk was in het alternatieve vieringencircuit). En toch ontbreekt er iets. Wat ontbreekt is een gemeenschappelijk ‘uiteindelijk perspectief’. Misschien is het er wel, wordt het onderhuids gevoeld en brengt juist dat onuitgesproken gevoel deze alternatieve mensen op deze alternatieve kerstavond samen. Maar toch: voor dat ‘uiteindelijke perspectief’ zijn geen gezamenlijke woorden meer. “Heden is u een redder geboren”, is te horen in iedere traditionele christelijke kerk. Wat dat precies betekent weten we niet. Maar dat het iets ‘uiteindelijks’ uitdrukt, iets dat we niet kunnen zeggen, maar toch moeten zeggen, dat weten we. En we weten dat het goed nieuws is. Misschien is het christendom te expliciet geworden in zijn formulering van het uiteindelijke; te letterlijk, te vlak en te dwingend. Daar heeft de moderne, alternatieve mens minder last van, maar tegelijkertijd staat die mens tegenover dat uiteindelijke redelijk onthand.

Uit: volzin.nu, 25 december 2011